E Drejta Agrare

E Drejta Agrare
KARAKTERISTIKAT DHE OBJEKTI I SE DREJTES AGRARE
-E DREJTA AGRARE ESHTE DEGA E SE DREJTES QE PERBEHET NGA NORMA QE RREGULLOJE MARDHENIET SHOQERORE , QE LINDIN NGA TOKA PYJET , KULLOTAT , LIVADHET ETJ.

-OBJEKTET E SE DREJTES AGRARE JANE:

·KA MARDHENIE SHOQERORE DHE KERKONE RREGULLIMIN JURIDIK TE VACENT ME TOKEN , PYJET , LIVADHET , UJRAT DHE FAMILJEN BUJQESORE.
·KA PSUR DHE KA NJE LEGJISLACION TE VECANT QE RREGULLON MARDHENIET SHOQERORE TE TOKES SI P.SH: LIGJI PER TOKEN, PER POLICIN PYJORE ETJ.
·KA METODEN E SAJ TE TTEGULLIMIT JURIDIK PER TE ARRITUR RREGULLIMIN JURIDIK TE MARDHENIEVE SHOQERORE AGRARE , QE RREGULLOJNE SHTETIN ME FAMILJNE BUJQESORE.
·SHTETI SHQIPTARE EHSTE RREGULLATOR I MARDHENIEVE TE NDRYSHME ME MARDHENIET AGRARE.
·E DREJTA AGRARE TREJTOHET NE PROGRAMET UNIVERSITARE SI LENDE E VECANTE.

DALLIMI I SE DREJTES AGRARE NGA DEGET E TJERA TE SE DREJTES

-E DREJTA AGRARE KA SHUME LIDHJE ME TE DREJTEN CIVILE DHE ATE ADMINISTARTIVE.

·E DREJTA CIVILI KA PER QELLIM RREGULLIMIN EMARDJHENIEVE SHOQERORE TE CILAT LIDHEN ME TOKEN.
·E DREJTA ADMINISTRATIVE RREGULLON MARDHENIET QE KRIJOHEN NGA VEPRIMTARIA EKZEKUTIVE QE KRIJOHET NGA ADMINISTRATA SHTETERORE.

C’FARE STUDION SHKENCA E SE DREJTES AGRARE
-SHKENCA E SE DREJTES AGRARE STUDION NE TERESI NORMAT QE E PERBEJNE TE DREJTEN AGRARE , PRA NE OBJEKTI I STUDIMIT TE SAJ EHSTE VETE E DREJTA AGRARE , DETYRAT E SAJ JANE STUDIMI I NORMAVE TE SE DREJTES AGRARE.

C’FARE QUAJM BURIM TE SE DREJTES AGRARE
.- BURIM I SE DREJTES AGRARE QUHET FORMA E POSACME E NORMAVE TE SE DREJTES AGRARE QE RREGULLON MARDHENIET AGRARE QE JANE: PYJET , KULLOTAT , LIVADHET ETJ.

CILAT JANE BURIMET E SE DREJTES AGRARE

* KUSHTETITA
* LIGJET
* AKTET E PUSHTETIT EKZEKUTIV

-KUSHTETUTA NE NENIN 11 TE KUSHTETUTES THUHET:

* SISTEMI EKONOMIK NE R.SH BAZOHET NE PRONEN PRIVATE DHE ATE PUBLIKE, DHE NE EKONOMIN E TREGUT TE LIRE DHE NE LIRIN E VEPRIMTARIS EKONOMIKE.
* PRONA PRIVATE DHE AJO PUBLIKE MBORHEN NJELLOJ ME LIGJ

-LIGJET , JANE AKTE QE MIRASTOHEN NGA KUVENDI I REPUBLIKES SE SHQIPERISE DHE JAN BURIMI KRYESOR OER TE DREJTEN AGRARE.
-AKTET E PUSHTETIT EKZEKUTIV , KESHILLI I MINISTRAVE SI ORGANI ME I LARTE EKZEKUTIV NE BAZE TE NENIN 100 TE KUSHTETUTES SE SHQIPOERISE NXJERR VENDIME DHE UDHEZIME.NE ZBATIM TE LIGJEVE, BURIM TJTER JANE DHE UDHEZIMET DHE URDHERAT E MINISTRIT SI DHE TE PUSHTETIT VENDORE.

CILAT JANE MARDHENIET AGRARE DERI NE PUSHTIMIN OTOMAN

NE SHEK IV PARA KRISHTIT LINDI MENDIMI PER PRONENE PRIVATE , TOKA DHE BLEKTORIA ISHIN ELEMENTET BAZE PER JETESEN KESHTU LINDEN EDHE MARDHENIET SKLLAVOPRONARE , KU SANKSJONOHEJ PRONESIA SKALLAVOPRONARE. NE KRAHINA TE THELLA TE VENDIT PRONESIA RREGULLOHEJ AKOMA MBI TE DREJTEN ZAKONORE DHE PER SHUME KOHE TOKA MBETI PRONE EPERBASHKET E FISIT , DHE TITULLARI I TOKES ISHTE FAMILJA DHE JO KRYEFAMILJARI.

CILAT JANE MARDHENIET AGRARE NE PUSHTIMIN OTOTMAN

PUSHTIMI OTOMAN FILLOJ TE ZBATONTE LEGJISLACIONI E TIJ I CILI ISHTE PER RREGULLIMIN E MARDHENIEVE AGRARE QE ISHTE KANUNAMETI QE ISHIN BURIMI I KURANIT DHE KODEVE TE SULLTANIT.TURQIT BENE REGJISTRIMINE TOKAVE SHTETERORE DHE U QUAJTEN”PERENDIA DHE ADMINISTROHESHIN PREJ SULLTANIT TOKAT SHQIPTARE U SHPALLEN TOKA “MIRE” DHE U FUTEN NE FONDIN E TOKES SE SHTETIT OTOMAN.

LIGJI MBI TOKEN E NDANTE TOKEN NE 5 KATEGORI

* TOKA E PRONESIS SE PLOTE : SI OBORRET , KOPSHTET , NJE DYLIM TOKE.
* TOKA SHTETERORE: SI TOKA TE PUNUESHME , KULLOTA , LIVADHE, PYJE ETJ.
* TOKA VAKEFE: SI TOKA PRONESIE TE PLOTE , TOKA SHTETERORE.
* TOKA TE LENA NE PERDORIM TE BASHKESIVE: ISHIN ATO TOKA QE I LIHESHIN NE PERDORIM CDO NJERIU , SI RRUGET , SHEHSE , TREGJE ETJ.
* TOKA TE BRAKTISURA: SI MALE , BRIGJE , ZALLISHTE ETJ.

MARDHENIET AGRARE PAS SHPALLJES SE PAVARESIS
SHPALLJA E PAVARSISE E GJETI SHQIPERINE NJE VENDE TE PRAPAMBETUR DHE SHTETI I RI FILLOJ TE ZBATONTE TE DREJTEN OSMANE , DHE MENJEHER SHTETI BERI SHUME KONFISKIME QE SHTETI TURK DHE VET SULLTANI KISHIN PRONAT E TYRE NE SHQIPERI , NDERSA BEJLERET DHE AGALLARET I SHITEN PRONAT E TYRE.
Qeveria e Fan S Nolit me 1924 shpalli detyrat themelore qe ishin:
-C’RRENJOSJA E FEUDALIZMIT NGA JETA EKONOMIKE-SHOQERORE-POLITIKE , NE PLANE TE PARE ISHTE ZGJEDHJA E CESHTJES AGRARE NE FAVOR TE FSHATARVE , POR PROJEKT –LIGJI QE DOLI NGA QEVERIA E NOLIT NUK U ZBATUA PASI QEVERIA ISHTE JETESHKURTER NE PUSHTET.
-POR EDHE ME ARDHJEN E ZOGUT NE PUSHTET , REGJIMI JURIDIK NHE VITIN 1925 VAZHDOJ TE ISHTE AI I PERANDORISE OSMANE.Zogu me me stausin e R.SH TE VITI 1925 DHE ME STATUSIN E MBRETESIR 1928 , SHPALLI REGJIMIN E RI JURIDIK TE TOKES DHE TOKA NDAHEJ NE 5 KATEGORI.
-ME 1929 ZOGU NGARKOJ NJE KOMISION NEN KRYESIN E MINISTRIS TE DREJTESIS PER HARTIMIN E PROJEKTLIGJIT.. PER TE NDUHMUAR KETE KOMISION QEVERITAR , ZOGU THIRI NE SHQIPERI PROF: ITALIAN XHOVANI LORENCONI KJO PER TE STUDIUAR GJENDJEN E TOKAVE NE SHQIPERI DHE PER TE HARTUAR PROJEKT LIGJIN PER REFORMEN AGRARE.LIGJI U MIRATUA ME 1930 DHE PERSONAT QE DO TE PERFSHIHESHIN NGA KJO REFORM DO TE MERRNIN VETEM 5 HA TOKE , NDERSA FITIMI I PRONESIS BEHEJ ME SHPERBLIM.

CILAT ISHIN MARDHENIET AGRARE NE VITET 1944 – 1990
PAS CLKIRIMIT TESHQIPERIS NGA LUFTA E 2 BOTERORE E GJETI SHQIPERINE ME 14% TE EKONOMIS FSHATARE PA TOKE.
QEVERIA VENDOSI TE KRIJONTE NJE KOMITETE PER CDO NENPREFEKTUR , DHE KY KOMMITETE KISHTE KETO DETYRA:

* TE ZBULONTE TE GJITHE TOKAT E SHTETI SI DHE TE PRONARVE
* TE REGJISTRONTE FAMILJET FSHATARE
* TE NDUHMONTE PER NDARJEN E TOKES SIPAS FRYMEVE.

PASI U MOREN TE GJITHA MASAT ME 1945 U SHPALL LIGJI MBI REFORMEN AGRARE , , SIPAS KETIJ LIGJI U SHPRONESUAN CIFLIGJET E SHTETIT , PRONA BIJQESORE PRIVATE DHE ATO FETARE DHE ULLISHTET ETJ.

-LIGJI BERI KETO PERJASHTIME NGA SHPRONESIMET:

·PRONAT BUJQESORE PRIVATE TE ORGANIZUARA
·PRONAT BUJQESORE FETARE
·PRONAT BUJQESORE PRIVATE QE NUK MERRESHIN ME BUJQESI
·SI DHE PENDET DHE VEGLAT E PUNES QE SHERBENIN PER PRONARET.

FOL PER KOPERATIVAT BUJQESORE

* KOPERRATIVAT BUJQESORE U KRIJUAN NE VITIN 1946, DHE BAZA JURIDIKE E KRIJIMIT TE KOPERATIVAVE ISHTE HEDHUR NE LIGJINE PARE THEMELOR TE SHTETI “KUSHTETUTEN E 1946” DHE MENJEHER PRESIDIUMI ME PROPOZIM TE QEVERIS SHPALLI ME DEKRETLIGJ MBI KRIJIMIN EKOPERATIVAVE , ME VONE KESHILLI I MINISTRAVE VENDOSI SHKEPUTJEN E KOPERATIVAVE NGA NEN VARESIA E KOMITETIT TE PERGJITHSHEM TE KOOPERATIVAVE TE KALOJ NEN VARESIN EMINISTRIS SE BUJQESIS DHE PYJEVE , ME VONE U MIRATUA EDHE STATUSI I KOPERATIVAVE.

C;FARE PERMBANTE STATUSI I KOPERATIVAVE TE VITI 1965

* KY STATUSI U QUAJT STATUSI TIP
* PERCAKTOJ TOKEN FSHATARE
* U PERCAKTUAR KUFIJT MIN-MAX TE KOPSHTIT PERSONAL
* U PARASHIKUA PER ANTARET E KOPERATIVAVE DITET E PUNES.

C’ISHTE BANKA BUJQESORE
BANKA BUJQESORE ISHTE E CAKTUAR TE GRUMBULLONTE MJETET MONETARE PER MENYREN E KREDIS DHE SHPERBLIMEVE TE ZHVILLIMIT PER PRODHIMIN E VENDIT.

FOL PER TOKEN SHQIPTARE TE VITEVE 1990
TOKA SHQIPTARE DERI NE VITET 1990 ISHTE PRON E SHTETI DHE MBROJTJA E SAJ BEHEJ NGA ORGANET SHTETERORE , DHE HAPI ME I RENDESISHEM ISHTE MIRATIMI NGA PARLAMENTI PLURALIST I LIGJIT.
“PER DISPOZITAT KRYESORE KUSHTETUESE” KU NE BAZE TE LIGJIT KUSHTETUES PARLAMENTI MIRATOI LIGJIN NR. 7051 DT.19.07.1991 PER TOKEN. KY LIGJ E NDAU TOKEN BUJQESORE NE TRE GRUPE:

* NE TOKE BUJQESORE SI BIMESI , PREMISHTE , VRESHTA ULLINJE.
* NE TOKA TE ZENA SI PYJE , KULLOTA DHE LIVADHE
* NE TOKA JO BIJQESORE SI NDERTIME , OBORRE , RRUGE , HEKURUDHA ETJ.

CILAT JANE ORGANET SHTETERORE PER NDARJEN E TOKES:

* KOMISIONI QEVERITAR I TOKES PRANE MINISTRIS SE BUJQESIS DHE USHQIMIT.

KY KOMISION ISHTE ORGANI KOLEGJIAL PRANE KESAJ MINISTRIE DHE KISHTE KETO DETYRA:

-TE DREJTONTE , TE KONTRROLLONTE DHE DREJTONTE PUNEN NE MINISTRI DHE NE INSTITUCIONE TE TJTERA
-TE NDJEK ZBATIMIN E LIGJSHMERIS PER NDARJEN E TOKES NE PRONESI
-TE MERRTE NE SHQYRTIM DHE TE VENDOSTET PER ZGJEDHJEN E CESHTJEVE
-TE MERRET ME CESHTJE QE NGREHEN PRAME KOMISIONIT TE RRETHIT
-TE ZGJIS=DHTE MOSMARRVESHJET NE LIDHJE ME KUFIJTE TOKES
-TE HARTONTE DOKUMENTACIONIN ME LIDHJE ME KOMISIONIN E RRETHIT/FSHATIT

* KOMISIONI PRANE RRETHIT SOT KOMISIONI PRANE QARKUT KISHTE KETO TE DREJTA DHE DETYRIME

-TE ZGJIDHTE MOSMARRVESHJE PER NDARJEN E TOKES
-TE SHQYRTONTE DHE TE VENDOSTE PER MATERIALET QE UA PARAQISTE KOMISIONI PRANE FSHATIT
-TE KRIJONTE GRUPE SPECIALISTESH DHE AUTORIZONTE , QE TE MERRNIN PJESE NE NDARJEN E TOKES NE FSHATE.

* KOMISIONI PRANE KOMUNES SOT KOMISIONI I KOMUNES DHE BASHKIS KISHTE TE DETYRAT QE KISHTE KOMISIONI I RRETHIT
* KOMISIONI I TOKES NE FSHATE

-TE BENTE VERIFIKIMIN E NUMRIT DHE PERBERJEN FAMILJARE
-BENTE NDARJEN E TOKES NE FSHATE
-ZGJIDHTE MOSMARRVESHJE PER NDARJEN E TOKES.

CILAT JANE KRITERET PER NDARJEN E TOKES BUJQESORE
-KRITERET PER NDARJEN E TOKES BUJQESORE U PERCAKTUA ME VENDIM TE KESHILLIT TE MINISTRAVE ME NR.225 DT.2.8.1991 SIPAS KETIJ VENDIMI TOKA NDAHEJ SIPAS GJENDJES AKTUALE TE SIPERFAQES QE KISHTE KOPERATIVA BUJQESORE SI DHE NR. E FRYMEVE. TOKA NDAHEJ NE CDO FAMILJE SIPAS NR TE FRYMEVE , ANTARE TE KOPERATIVES LLOGARITESHIN TE GJITHE SI: NXENES , STUDEN , YSHTARAK , NDERSA FAMILJET QE BANONIN NE FSHATE MERRNIN RRETH ½ E TOKESNDERSA PER NATARET E KOPERATIVES JEPEJ 4 DYLIM , NE NJE VENDIM TE KESHILLIT TE MINISTRAVE , U PERCAKTUA KRITERET PER NDARJEN E TOKES NENE DHE MBI UJE DHE CILESIA E TOKES.

ADMINISTRIMI I TOKAVE TE REFUZUARA DHE TE PA NDARA

* SIPAS LIGJIT NR. 7051 PER TOKEN, TOKA JU JEPEJ PERSONAVE FIZIK DHE JURIDIK NE PRONESI OSE NE PERDORIM , DHE NUK E SHFRYTEZONIN ATE PER QELLIME BUJQESORE APO BLEKTORALE , PASI U HIQEJ E DREJTA E PERDORIMIT DHE KETO TOKA U KONSIDERUAN TE PA NDARA.

ME KETE LIGJ MBI ADMINISTRIMIN E TOKAVE TE REFUZUARA TE 1995 , U SANKSIONUA SE TOKA E REFUZUAR PER TU MARR NE DOREZIM , PRONESI , PERDORIM,
NGA PERFITUESI U KONSIDERUA TOKE BUJQESORE SHTETERORE , DHE KALONIN NE ADMINISTRIMN E DREJTORIS SE PERGJITHSHME TE PYJEVE DHE KULLOTAVE.

FOL PER FAMILJEN BUQESORE SIPAS LEGJISLACIONIT NE FUQI

* LIGJI PER TOKEN DHE AKTETE QE KAN DAL NE ZBATIM TE TIJ PERCAKTOJNE QARTE NJPHJEN E FAMILJES BUJQESORE.
* LIGJEVENESI NUK NJEHE SI SUBJEKT INDIVID TE VECANT , POR AI NJEH SI SUBJEKT KOLEKTIV FAMILJEN BUJQESORE , FAMILJA BUQESORE RREGULLOHET SIPAS KODIT CIVIL.

KUR ZYRA E REGJISTRIMIT TE PASURIS SE PALUAJTSHME REFUZON RREGJISTRIMIN E TOKES:

* KUR NUK EHSTE ZBATUAR PARA-BLERJA QE CAKTON LIGJI
* KUR MADHESIA QE SHITETE MEBETET ME E VOGEL SE PARCELA
* KUR NE BLERJE MUND TE PERFITOJNE PERSONA QE NUK E GEZOJN KETE TE DREJTE
* KUR KA SHKELJE NGA KERKESAT E LIGJIT