Menaxhimi - Artikull

Menaxhimi


Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Menaxhimi, (ang.: management - sq.: udhëheqje, prirje, lat.: manum agere = prijë me dorë), nënkupton planifikimin, organizimin, udhëheqjen, koordinimin dhe kontrollin një organizmi (të përbër nga një ose më shumë njerës ose grupe) për të arritur qëllimin e caktuar.

Mary Parker Follett, (1868–1933), e defioni menaxhimin si "arti për realizimin e veprimeve përmes njerëzve"^[1], kurse Henri Fajol^[2] konsideronte se menaxhimi përbëhet prej pesë funksioneve: planifikimi, organizimi, udhëheqja, koordinimi dhe kontrolli.

Mbi menaxhimin janë dhënë lloje të ndryshme të definicioneve nga ato
më të thjeshtat si "menaxhimi është ajo çka menaxherët bëjnë" gjer tek
ato më të detajuarat.

Njeriu i cili kryen këtë funksion njihet si menaxher ose udhëheqës.




Procesi menaxhues


Procesi i menaxhimit përbëhet nga 5 faza:

- idnetifikimi i problemit- planifikimi- vendosja- zbatimit dhe- kontrollimi
Për secilen fazë duhet te posedohen informacione specifike. Pastaj
një komunikim i gjerësishëm mes pjesëmarrësve te te gjitha fazave është i
nevojshëm.

Praktikat primare te procesit te menaxhmimit përmbajnë:

1. Identifikimi i aktiviteteve dhe detyrave te nevojshme.
   
2. Kontrollimi i mënyrës përkatëse te parashikuar.
   
3. Planifikimi dhe ndërtimi i resurseve dhe infrastrukturës së nevojshme.
   
4. Kujdesi për mbarëvajtjen e plotë te punës së nevojshme.
   
5. Mbikqyrja e ecurisë së punës.
   
6. Kontrollimi i produkteve te ecurisë së punës dhe vlerësimi i rezultateve.
   
7. Drejtimi i korrekturës gjatë shmangieve.
   
8. Kontrollimi i rezultatit përfundimtar.
   

Parimet, detyrat dhe veglat


Në literatur bëhen dallime mes parimeve, detyrave dhe veglave te menaxhimit:

ParimetNjë proces i menaxhimit do te duhej te ishte i orientuar drejt
rezultateve, i plotë dhe konstruktiv. Zbatuesi duhet te koncentrohet në
atë që është me esenciale. Koncentrimi në forcat e vetanake si dhe
krijimi i besimit tek pjesëmarrësit qojnë drejt një pasqyrimi shtesë
pozitiv dhe te sinqertë te procesit.
DetyratDetyrat shkojnë paralel me pesë fazat dhe orientohen në ato.
Veglat- Mbledhja- Raportimi- Job design & Assignment Control- Metodika personale e punës- Buxheti & buxhetimi- Vlerësimi i punës, produktit apo shërbimeve- Renditja sistematike


Konceptet e menaxhimit


Te gjitha konceptet dhe teknikat e menaxhimit fillojnë gjithnjë nga
stili kooperativ i udhëheqjes si teknika te sipërmarrjes. Këtu
udhëheqësi sipas rregullit është koordinator dhe jep informacionet në
grupin punues. Grupi merr pjesë aktive në procesin e gjetjes së
vendimeve. Aktualisht jane te themeluara konceptet e mëposhtme te
menaxhimit:

- Modeli 7-S (ndarja e ndërmarrjes në shtatë s-sektorë:
strategy, structur, systems, skills, staff, style, shared vlues; pra
strategjia, struktura, sistemi, aftësia, stafi, stili dhe vlerat e
përgjithshme)- Bussiness Process Reengineering (Njohuritë e
Costumer-Ralationship-Management përpunohen mirë dhe permanent në
zinxhirin e prodhimit dhe procesit te ndërmarrjes)- Lean Management ("menaxhimi i hollë" efektiv)- Management by delegation - përmes delegimit (Detyrat ndahet
nga udhëheqesi tek punëtorët, të cilët përgjigjen plotësisht në lidhje
me vendimet dhe zhvillimet, p.sh. zhvillimi i një detyre te plotë
konsumatore përmes një grupi te punëtorëve)- Management by objectives - përmes objetivave (Udhëheqësit
dhe punëtorët pajtohen në caqe te përbashkët për bashkëpunëtorët.
Punëtori paraqet vet rrugën e arritjes së cakut. Më në fund paraqitet
një krahasim "do të duhej - është". Përshembull një formulim realist dhe
eksakt i cakut: "rritje fitimi prej 5%")- Management by exception - përmes përjashtimit (Punëtorët
vendosin dhe veprojnë te pavarur në situatat normale dhe raste te
zakonshme. Udhëheqësit ndërhyjnë vetëm në raste dhe situata te
jashtzakonshme. Për shembull në rastin e mëposhtëm paraqitet një rast
normal: dhënja e rabatit deri në lartësi maksimale prej 20% nga
punëtorët)


Gabimet e menaxhimit


Gabimet e menaxhimit gati gjithnjë shkaktohen përmes përdorimit te
metodave, menyrave dhe veprimeve te papërshtatshme (managementvoodoo).

Arsyet e perdorimit te menyrave te podobishme ose te papërshtatshme janë te ndryshme. Përvec tjerash:

- "Ketë e kemi bërë gjithnjë kështu", respektivisht "ketë nuk e kemi bërë asnjëherë kështu".- Sepse në një menyrë (proces) të dhënë është dhënë ashtu.- Sepse vepruesi në fakt beson ne metodologji, por nuk e kontrollon objektivisht ndikimin. (verbësia e ndërmarrjes).- Sepse vepruesi nuk njeh asnjë alternativë, por dicka duhet te ndodhë (hutimi).
Perdorimi i metodave te papërshtatshme menaxhuese mund te humbas
resurse (si kohën dhe kapitalin) dhe te shkaktoj dëme te metutjeshme. ^[4]



Referencat

1. ^
   Vocational Business: Training, Developing and Motivating People by
   
   Richard Barrett - Business & Economics - 2003. - Faqe 51.
   
2. ^ Administration industrielle et générale - prévoyance organisation - commandement, coordination – contrôle, Paris : Dunod, 1966
   
3. ^ Oxford English Dictionary
   
4. ^ [www.ekonomia-islame.com Ekonomia-Islame.com]