Sociologjia Juridike

1. Sociologjia juridike ne kuptim te ngushte – Ne mesin dukurive shoqerore ka dukuri te tilla te cilat karakterin juridik e kane te theksuar. Ne shoqerite bashkohore dukuri te tilla jani:ligji, gjuqi, vendimi administrativ. Keto jane dukuri te tilla te cilat me vone dot quhen dukuri primare hurudike.
Andaj ne kuptimin e ngusht soc juridike duhet te erkufizohet
ne kete lemi e cila nuk eshte diskutabile.
2. Sociologjia juridike ne kuptimin e gjere- Do ta zgjeroj
sociologjine juridike ne te gjitha dukurite shoqerore ne te cilat eshte i kyqrur ndonje element i se drejtes Perveq dukurive primare studjon edhe dukurit sekondare si familja,
pronesia kontrata, pergjegjisa etj

3. Raporti i sociologjise Juridike me soc. e pergjithshme
Kane pika te perbashketa por edhe dalluse. Pikat e perbashketa jane se te dyjat studjojne shoqerine dhe fenomenet shoqerore.
Soc. e pergjithshme studjon institucionet, gjenezen dhe
funksionimin e tyre, soc. juridike studjon gjenezen e te
drejtes ne jeten shoqerore

4. Raporti i sociologjise me shkencat tjera shoqerore-
Soc juridike ka raporte te theksuara me soc. e pergjithshme
. ka raporte edhe me deget tjera te socciologjise si p.sh me
sociologjine e informimit dhe sicologjin e artit. Por mendojme
se lidhja ne mes te sociologjise religjioze dhe soc. Politike
me sociologjin juridike duhet te jene me te forta dhe te thelluara

5. Dallimet ne mes te soc. juridike dhe te drejtes dogmatike-
Dallimi ne mes te sociologjise juridike dhe te drejtes dogmatike nuk eshte ne objektin e studimit, dallimi eshte ne pikpamje ose kendveshtrim. Te njejtin objekt te cilin e drejta dogmatike e studjon nga brenda soc juridike e studion nga jasht, e drejta dogmatike studjon rregullat e drejtes vetem per vete ndersa soc juridike perpiqet qe ti zbuloj shkaqet shoqerore te cilat shkaqe i shkaktojne ppasojat shoqerore te cilat i prodhon ajo.

6. Raporti i soc. juridike me filozofine e se drejtes
Sociologjia e se drejtes eshte vetem nje pjese e filozofis te se
drejtes. Ndarja e ketyre dy disiplinave u be e pashmangeshme kur sociologjia krijoi metodat e reja si te verejturit masovik, eksperimentin, te cilat njihen si metoda empirike. Mes ketyre disiplinave ekziston ni nderlidhje reciproke dhe ndarja e tyre ne disiplina te veqanta nuk nenkupton edhe mos bashkpunimin ne mes tyre.

7. Raporti i sociologjis juridike me historin e se drejtes dhe te
drejten krahasimore- Historianet e se drejtes si dhe komparativistet studjojne sistemet juridike ne te cilat ata vet nuk marrin pjese sepse ato mund te jene sisteme te se kaluares ose sisteme te shteteve tjera.
Sociologjia juridike ne hulumtimet e veta perfshine hulumtimin e se drejtes nga e kaluara dhe nga te drejtat e shteteve tjera me qellim qe te formoj nje drjete me stabile dhe per nje kohe me te
gjate. Kshtu soc. juri. e ndryshon apo e transformon his. E shtetit dhe te drejten krahasimore. E drejta krahasiomore nenkupton nje indikacion te dyfishte: ne qeshtjen e krahasimit paralel te teksteve me qellim te perkryerjes se procesit te ligjdhenies.

8. Raporti i soc. juridike me soc. politike
Eshte veshtir te behet dallimi ne mes te politikes dhe te drejtes
sepse parlamentaret e njejte qe votojne per aprovimin e ligjit
percaktojne politiken e vendit gjyqtari I njejte I cili proklamon
te drejten formon dominimin si mas shtrengimi per te cilin ai
angazhohet qe te aplikoj ne menyren e vet nje politike ndeshkuese.Ne mes antareve te cilet keto dy nocione I vendosin parallel njeri
te drejten do ta vendos mbi politiken, ndersa politiken mbi te drejten.
Pa dyshim se mendimtari i par i cili e vendos te drejten mbi politiken mendon se te drejten pozitive mendimtari i dyte i cili e vendos politiken mbi te drejten mendon ne te drejten natyrore

9. Raporti i soc. juridike me psikologjine juridike
Qe te dy kto lemi insistojne ne qeshtje shoqerore ti studjojne ne menyre me efikase dhe ne nje nivel me te larte skencor. Psikologjia
juridike marre ne pergjithsi ka mbetur ne nje shkalle me te ulet te elaborimit per arsye se eshte konstruktuar me vone se sa soc. juridike.
Hulumtimin e qeshtjeve te ndyshme soc. juridike I ndihmojne
psikologjia sociale juridike dhe psikologjia juridike e popullit.

10. Psikologjia sociale juridike- kjo studjon fenomenet e
psikologjise kolektive si dhe mbledh fenomenet individuale
psikologjike, fenomenet e psikologjise interpresonale. Kjo
shkence ne praktike eshte e pandare nga sociologjia sepse
studion tema te njejta, perdorin metoda te njejta dhe kane
karakter hulumtuese te njejte

11. Psikologjia juridike e popullit apo e mases- Ne mes te
psikologjise dhe etnologjise eshte krijuar nje disipline e cila
eshte psikologjia e popullit ose e maes e cila mirret me analizen e sjelljeve dominante te nje grupi si te kombit, fisit, klases etj.duke bere ndonje krahasim eventual me grupet tjera krahasusese ne kete menyre psikologjia e mases ka per qellim qe te nxjerr karakterin psikologjik i cili munt te konsiderohet si i perbashket per grupin

12. Tendencat ne drejtesi dhe raporti i tyre ndaj sociologjise
Analistet juridik pikpamjet e tyre I shprehin ne dy kuptime:
ngushte dhe gjere. Pikpamjet e tyre juridike jane identifikuar
me rregullat e parimet te cilat i kane aplikuar ne gjykata me
rastin e marrjes se vendimeve te tyre.Tendenca e shkolles
analitike ishte qe gjykatat ti konsideroj organe te shtetit dhe
si te tilla me aktivitetin e tyre ti nenshtrohen te drejtes se shkruar.
Normativizmi logjik mbeshtetet ne „idealizmine Kanttit per te
mbrojtur mundesin e ekzistences se qfardo sociologjie juridik
qe nuk eshte asgje tjeter veq nje lulezim i „pozitivizmit juridik“i kombinuar me racionalizmin dogmatik

13. Tendenca ne sociologji dhe raporti i tyre ndaj te drejtes-
Pozitivizmi sociologjik te cilin e ka future Ogyst KOnti eshte
shprehur ne disa forma shpeshher kunder insipirimve te themeluesve te sociologjise. Per Kontin sociologjia ka kuptim te dyfisht.
Ne nje ane eshte shkenve pozitive mbi faktet shoqerore ne
anen tjeter ajo eshte shkence e pergjithshme, shkene mbi
shkencat, nje lloj filozofie primare e cila e ka zevendesuar
metafiziken e dikurshme

14. Perpjekjet e Emil Dyrkemit ( 1858-1917)per soc. juridike-
ky thell i ka transformuar koncepcionet e Kontit dhe njekohesisht fuqishem i ka hedhur qdo tendenv per formimin e ndonje shkence
te re nga natyralizimi, formalizmi apo dogmatizmi metafizik, dhe ne mast e madhe ka kontribuar ne afirimin e soc juridike ne kuader
te sociologjise. Nder deget e veqanta te sociologjise se Dyrkemit jane
: Morfologjia sociale, fiziologjia sociale, psikologjia kolektive,
sociologjia e pergjithshme. Dyrkemi u ja eliminuar te gjitha pengesat te cilat kane vene para soc. juridike pozitivizmin sociologjik, natyralizmin dhe formalizmin.

15. Maks Veberi dhe Soc. juridike (1864-1920)- Pengesat e fundit te nje zhvillimi permanent te soc. juridike te cilat kane qene ne vet sociologjine jane tejkaluar me reformimin e metodave sociologjike te cilen e ka bere sociologu gjerman Maks Veber.
Ai ka kontibuar net e kuptuarit me te mire ne mes te sociologeve dhe juristeve si dhe bashkpunimin ne mes te sociologjise juridike dhe jurisprudences. Veberi eshte larguar me shume nga shkenvat dogmatike- normative.

16. Bengjamin Kordozo- thot se ai nuk mendon te radhitet
me ata te cilet mengojne qe ne realitetin shoqeror nuk ka asfar te drejte perveq atyre qe gjenden ne vendimet e gjykates dhe sipas tij duhet te gjendet ai koncept i se drejtes te cilen realiteti mund ta pranon si te vertete

17. Rosko Paund – idea kryesore e ktij mendimtari per qeshtjetj e sociologjise juridike ishte si rezlutat i konfrontimit te drejperdrejte te qeshtjeve sociologjike ( si qeshtja e kontrollit dhe interesave shoqerore) problemeve filozofike (si pragmatizmi dhe teorite eksperimentale te vlerave) problemet e historise se te drejtese dhe ne fund problemet gjate punes se gjykatave amerikane siqe eshte qeshtja e kujdeshshmerise administartive.
Normat juridike me teper duhet te merren si drejtues qe
shpiejne nga rezlutatet te cilat jane shoqerisht te drejta e
me pak nga shabllonet e ngurta dogmatike

18. Monteskieu (1689-1755) Ka bere perpjekeje ti sintetizoj
anet me te rendesishme te Aristotelit me metoden e fizikes
sociale veqmas formen qe e ka dhene Spinoza.
Monteskieu duke e pershkruar permbajtjen konkrete te pervojave juridike te tipeve te ndyshme te civilizimit ka qene ne gjendje qe me me shume fakte sesa paraardhesit e tij per te drejten thot: „Ajo flet per ate qe eshte, jo per at qe duhet te jete“, si dhe nuk i arsyeton traditat vetem i sqaron.

19. Oliver Vendell Holms – vepra e tij „E drejta e pergjithsheme
“ (1881). Holmsi ka theksuar nevojen qe juristet me punen e tyre i kthehen studimit objektiv dhe empirik te realitetit shoqeror. Holmsi thot:“Jeta juridike nuk ishte logjika, por pervoja“ permbajtjen e s ciles (pervojes) duhet ta paraqes soc.juridike

20. Aristoteli- Sociologjia juridike mund te gjendet ne verene e tij „Etika e Nikomahut“ ne kapitullin e pare psete tet dhe nente dhe ne vepren „Plitika“. Ne mes te Aristotelit dhe Monteskieut ekziston ni distance e madhe.

21. E drejta sipas Sociologjise Juridike
Me te drejet kuptojme te drejtat e subjekteve te ndryshme qe
jane te rregulluara me dispozita norma e rregulla te ndryshme
. Raportet, sjelljet, kerkesat e individit apo te grupeve te
ndryshme te cilat konsiderohen si te arsyshme dhe te
duken se jane ne pajtim me nje ide te drejtesise.

22. E drejta fleksibile spontane e percaktuar per nje rast
Ne kete rast dinamika e te drejtes se paorganizuar i nenshtrohet nje numri te vogel te perkufizimeve. Shembull ne kete jane te drejtat spontane te cilat pranohen gjate vlersimit te lire te gjyqtarit.

23. E drejta shoqerore e mases (raporti i saj me te drejten e
obligimeve)-E drejta shoqerore qe i integron apo i nderlidh
masat nuk eshte intenzive per nga vlera e saj, por eshte intenzive per nga ndikimi apo dhuna pra vlera per qdo te drejte varet nga masa e grupacioneve apo premtimeve themelore te saj qe nenkupton stabilitetin e fakteve normative ku ze fill fuqia obliguese e se drejtes.

24. E drejta individuale e afrimit E drejta individuale eshte njera prej formave te se drejtes individuale qe eshte me e rralle, sepse pjesa me e madhe e raporteve qe e kane kete karakter me shum jane raporte pasive se sa aktive. Keto raporte nga aspekti i se drejtes jane sterile sepse jane te mbeshtetura ne terheqjen ne mes te gjinive dhe formave te tjera te terheqjes siq eshte kurrshtja per te ditur ose ofruar, simpatia e njeaneshme dhe dashuria.

25. E drejta interindividuale e ndarjes: kjo e drejte burimin e
ka nga mosmarrveshjet, konfliktet, garat lufarake e cila ka per qellim qe te bej rregullimin e konflikteve e te lufterave dhe kjo eshte shembull tipik i drejtes se luftes. E drejta interindividuale nuk eshte forma e vetme e se drejtes individuale. Ekzistojne edhe forma tjera si:e drejta e afrimit dhe e drejta individuale e perzier.

26. E drejta individuale e struktures se perzier me te cilen vihet ne drejtpeshim ndarja dhe afrimi – Kjo forme e se drejtes individuale eshte me e perhapur. Kjo eshte forma e se drejtes me te cilen kryesisht mendohet kur e drejta individuale dhe e drejta intergrupore e kundershtojne te drejten shoqerore

27. E drejta shoqerore e bashkesive te ngushta- Meqenese
bashkesit e ngushta paraqesin shkallen me te larte te shoqerizimit te pjeserishem dhe shkallen eme te ulet te ndikimit, e drejta shoqerore e cila ze fill nga kjo bashkesi duhet te jete ne shkalle me te larte te vlefshmerise se saj, ndersa dhuna dhe presioni kane shkalle me te ulet te ndikimit. SHoqerizimi ne forme te bashkesive eshte me pak I sigurte dhe me I dobet se sa shoqerizimi ne bashkesi.

28. E drejta e organizuar dhe e paorganizuar - qdo e drejte e
organizuar qdo her gjendet ne nje shkalle me te larte se sa e drejta e paorganizuar. E drejta e organizuar ne skematizim apo projektin e vet asnjeher nuk mund ta shpreh ne menyr te plote te drejten e paorganizuar e cila eshte me dinamike dhe me e pasur ne permbajtje.E drejta e paorganizuar mund te ekzistoj edhe pa mbulesen e jashteme te drejtes se organizuar, qka per te drejten e organizuar nuk vlen.

29. E drejta e organizimit te mases: funksionimi i intenzitetit me te dobet me ate me intenziv te bashkesive te ngushta megjithate perfaqsojne nje mase me te papershtatshme per afrimin dhe organizimin e superstruktures. Kjjo beht per arsy se superstruktura nuk i pergjigjet mases se unifikimit te infrastruktures se vet spontane, kjo mase e unitetit ne mes te superstruktures dhe infrastruktures eshte me intezive sesa te masa dhe me pak intenzive sesa bashkesit e ngushta.

30. E drejta e organizimit te bashkesive- e drejta spontane e
bashkesise e cila eshte nje drejtpeshim i te drejtes objektive dhe subjektive te te drejtave konkrete te cilat per bashkesine jane karakteristike dhe paraqiten veshtirsi me te vogla ne sferen e organizimit sesa ne qfardo te drejte tjeter spontane

31. E drejta e bashkesise Bashkesia eshte forme e raporteve
shoqerore e cila formohet si rezultat i gershetimit te raporteve shoqerore. Krijon nje lidhje te veqante normale, stabile dhe shoqerore qe cila lidhje ne grup krijohet me se lehti. Kjo ligjshmeri bashkesive iu jep argumente normative dhe garancion ne te cilen zene fill e drejta shoqerore e cila eshte me efikase dhe me e forte se sa eshte pritur

32. E drejta organizative intuitive. Kjo e drejt e ka rolin e vet ne nivelin e organizimit te jetes shoqerore veqanerisht ne aplikimin efektiv te se drejtes e cila eshte fleksibile dhe e percaktuar me pare, metoda intuitive vepron ne menyre intensive gjat kohes se revolucionit duke e nxitur te terheqjen
e te drejtes se vjeter.

33. E drejta spontane- Me te drejt spontane kuptojme krijimin
e traditave dhe zakoneve te cilat i krijon nje shoqeri e te cilat
tradita e zakone i sanksionon shteti ather gjate krijimit te se
drejtes zakonore dallojme dy ane kryesore. Njera ane eshte
krijimi i zakoneve, e tjetra sanksionimi i zakoneve na ana e shtetit.

34. E drejta intuitive spontane- Eshte krijuar ne te kuptuarit e
drejtperdrejte pa asfar procedure formale te fakteve normative te paorganizuara me vullnetin e paleve te interesuara. Kjo luan nje rol te rendesishem ne lehtesimin e levizjese ne jeten juridike.

35. E drejta shoqerore meqenese bashkesia paraqet nje
shkalle te mesme te afrirmimit dhe presionit ne mes te njerzeve, e drejta shoqerore qe nenkupton te drejten pozitive te shkrurar apo te drejten e aplikueshme duhet te jete ne nivel te mesem te fuqise,
mendohet ne fuqin e ligjit dhe te dhunes

36. Kombi- me komb kuptojme teresine e te gjithe banoreve te te njetit vend qe jetojne nen te njetin ligj dhe perdorin te njejtn gjuhe.

37. Kombi ( sipas Akademis Franceze dhe Renanit)
Akademia Francze kombin e perkufizon si teresi e te gjith banoreve te te njejtit shtet, te te njejtit vend, qe jetojne nen te njejtin ligj dhe perdorin te njejten gjuhe, Ndersa Renani thot se kombi ishte nje bashkesi e madhe solidare qe e lidh ndjenjen e sakrifices se kryer dhe sakrificave per te cilat eshte i gatshem edhe ne te ardhmen. Qenja e kombit eshte nje plebishit i perditshem.

38. Kombi shtet dhe kombi kulture – Historiani gjerman Fridrih
Minuke i qunate dy tipet themeor ne librin e tij klasik „ Borgjezia boterore dhe shteti kombetar“. Dallimi ne mes te kombit shtet dhe kulture eshte se kombi i kultures mbeshtetet mbi nje pasuri te caktuar kulturore qe eshte perjetuar dikure bashkarisht, dhe kombi i shtetit eshte qe mbeshtete me se shumti ne guqine bashkuese te
nje historie e te nje kushtetute te perbashket politike.

39. Shteti dhe perkufizimi i tij- Shteti eshte institucion me
organizim dhe ndikim te veqant shoqeror i cili nxirret nga
shoqeria dhe ngritete mbi shoqerine me mundesi qe anteret e
shoqeris ti detyrojn qe ata qendrimet, sjelljet e veta ti pershtasin sis, juridik te shtetit duke marr persiper dhe garantimin e lirivedhe te d, te njeriut

40. Shteti modern- Te gjitha shtete moderne jane njekombeshe. Ato perfshijne nje aparat qeverises i cili sundon nje territore te cakutar.Disa karakteristika dallohen nga shtetet tradicionale.

41. Sovraniteti- dmth. zoterim nga ana e nje qeverie e pushtetit mbi nje siperfaqe e kufi te percaktuar qarte brenda te cileve ajo eshte fuqia supreme.

42. Shtetesia- te shtete modrene perfshin te gjith ata qe jetojna ne at shtet jane shtetas qe kante te drejta dhe detyra te perbashketa dhe qe e njohin veten e tyre si pjes te nje kombi.

43. Nacionalizmi- Nacionalizmi mund te percaktohet si teresia e simboleve dhe besimeve qe krijojne ndjenjen e te qenit pjese e nje komuniteti te vetem politik. Keshtu disa kande ndjenjen e krenarise duke qene „britanik“, Gjerman amerikan etj.

44. Nacionalizmi dhe shteti modern
Per nje kohe te gjate nuk i kane kushtuar shume kujdes
fenomenit te nacionalizmit. Mendimtaret klasik Marksi,
Dyrkemi dhe Veberi nuk paraqiten nje vlersim sistematikt
e rolit te levizjes ose simboleve nacionaliste ne boten moderna.Marksi besonte se nacionalizmi do te zhdukej gjat zhvillimit social. Dyrkemi ka shkruar pak per nacionaliznmin, Veberi e shpallte veten nacionalist gjerman ne jeten e ti politike por kurr nuk e analizon nacionalizmin ne tersi. Kemi nacionalizmin postkolonial nenkulturor Sipas Dyrkemit dhe Veberit nacionalizmi ishte ne renie diqka qe i perkisete te kaluates e me pak te ardhmes.

45. Nac. Klasik- ka te bej me nacionlizmin e shoqeruar me
lindjen e shtetit kombetar ne Evrpe shek XVIII . Lindja e
nacionalizmit Klasik ishte e lidhur ngusht me zhvillimin
e nje sistemi te arsimit masiv

46. Nac postklasik- ka te bej me levizjet nacionaliste
qe u shfaqen ne zonat e botes dikur te kolonizuara nga
vendet evropiane

47. Nacionalizmi nenkulturor – ka te bej me forma te kunderta
te levizjes nacionaliste qe zhvillohen brenda shtet-kombeve te formuara. Nder shtetet te cilat ka pasur ndikim p.sh.
Bashimi sovjetik, nacionalizmi skodez, nacionalizmi katalon
(spanje) dhe nacionalizmi i kebekut (kanada).

48. Etnija - kjo eshte forme e legjitimiteti ku verente disa
forma identifikimi qe mbeshteten ne realitetin shoqero
r te ndyshem nga njeri tjetri si: feja, gjuha, prejardhja
kombetare, kane te gjitha diqka te perbashket aq sa formohet
nje term qe u referohet te gjitheve etnitet. Ajo qka kane te
perbashket ne te vertet eshte qeshtja qe kthen ne vatra efektive te mobilizimit te grupeve me qellime konkrete politike.

49. Shteti kombetar: mbeshtetet mbi nje grup etnie apo kombesie e cila ka arritur qe te fitoj ne bashkesin nderokmbetare nje njohje te drjete nderkombetare si nje shtet kombetar sovran i kufizuar territorialisht.

50. Grupet shoqerore: shoqeria e sotme ne nje shkalle te larte eshte e perbere prej nje numri te madh te grupeve te veqanta si familja, te bashkesive te gjera si komuna, shteti vendet e regjionit dhe sherbimet publike siq jane: bashkesite fetare , sindikatat, organizatat punedhense, ndermarrjet prodhuese, partit politike

51. Grupet e veqanta Ilkuzive dhe perfshirese
Fjala inluzicion rrjedh nga fjala latine inklusio qe dmth burgosje,mbyllje , perfshirje brenda nje tersie, ndersa ne kuader te grupeve gjithpergshirese realizohet shoqerizimi superfunksional. Te gjithagrupet gjithperfshirese kryesisht ekzistojne ne komb ne pergjithsi dhe ne njerzim.

52. Grupet ne baze te funksionit- ndahen ne gjashte grupe:
1. grupet e farefisit apo te afersise se gjakut, 2. grupet territoriale jane te lidhura ne afersine si: komuna, rrethi, tegjioni,
3. grupet me aktivitet te perkoshem si: profesionet, sindikatat e te punsuarve, nderrmarje industriale, kooperativat etj., 4. grupet shoqerore si: partite politike, shoqatat bemirese, shoqatat sportive, klubet etj, 6. grupete miqeve ose grupet terr tavoline.

53. Grupet e perkoshme dhe te perhershme- Vetem grupet
gjithperfshirese jane te perhereshme. Grupet parciale mund te jene njekohesisht edhe te perkoshme dhe te perhershme, edhe pse forma e dyte eshte me e perhapur, ja disa shembuj te grupeve te perkoheshme. Turma e njrzeve, demostratat etj.

54. Burimet e metodes statistikore - Jane burimet ekonomike,
demografike dhe juridike, burimet ekonomike sherbejne per
shenjat monetare, ndersa burimet demografike sherbjne per
mbledhjen e shenimeve te presonave dhe familjeve, kurse burimet juridike jane statistikat gjyqesore dhe pasqyrat e tyre.

55. Shmangia- mund te percaktohet si moskonformizem ndaj
nje norme te caktuar ose nje tersie normash, te cilat jane te
pranuara nga nje numer i madh njerzish te nje komuniteti ose
shoqerie. Asnje shoqeri nuk mund te ndahet thjesht midis atyre qe shmangen prej normave dhe atyre qe u permbahen atyre.

56. Analiza e dokumenteve juridike – Per te bere analizen e
dokumenteve juridike duhet qe dokumenti te kete nje lidhje te drejtperdrejte me te drejten. Qfardo qe te jene dokumentet juridike te cilat analizohen nga analisti duhet ti respektoj dy parime themlore: dokumenti juridik duhet te lexohet me syte e sociologut te se drejtes e jo me syt e juridikut dogmatik, dok. Jurdik duhet te jete
i pranuar si dokument, me fjale te tjera dokumentetn mund te jene mashtrues, por hulumtuesi nuk guxon te mashtroj. Nese hulumtusi ka pune me dokumentacion ky duhet te nenshtrohet kritikes histor ike.

57. Ana historike e metodes komparative – per ta kuptuar me
paster metoden historike eshte mir te mendojme per objektin i cili historikisht eshte i veqant ne nje system, institucion, ne nje rast ne nje bashkesi apo grup rastesh, apo fenomen juridik e cila nuk eshte ose nuk mund te perseritet ne kohe dhe ne hapsir.Rezistueshmeria e nje metode te ketille do te ishte sepse kjo mund te qoj deri te nje pershkrim pasiv apo deri te tregimet e thjeshta te rrjedhes normale.

58. Ana komparative e metodes: krahasimi ose komparativiteti
i fenomeneve shoqerore ka nje rendesi te veqant per studimin e fenomenve shoqerore, me ket rast edhe metoda komparative. Me metoden komparative bejme krahasimin e shprehjeve fenomeneve juridike, zhvillimeve te fenomenve te njejta ne etapa te ndyshme shoqerore sei p.sh emancipimi i femres gjat periudhave te ndryshme.

59. Metoda historike komparative- eshte nder metodat me te
vjetra. Kjo metod ka filluar te perdoret qe nga Monteskie ndersa ne kohen e tashme eshte mjaft aktuale dhe ka gjetur nje perdorim te gjere. Vet emri i ksaj metofe ka kuptim te ndryshem. Disa i kuptojme si metoda e te cilat aplikohen vetem ne histori dhe at ne historin komparative, ndersa te tjerat me metoden komparative kuptojme metoden komparative ne tersi duke e perfshire ne kete metode edhe aspektin historik te fenomeneve.

60. Burimet e padrejtesise: jane sistemet totalitare, tiranike te cilat normen juridike e konstruktojne dhe e realizojne jasht
standardeve normale. Keto sisteme jeten juridike nuk e nxjerrin nga realiteti por nga logjika e tyre.

61. Ligjet, Krimet Ndeshkimet: Ligjet jane norma te caktuara nga shteti si parime qe duhet te ndiqen nga qytetaret e tyre. Atje ku ka ligje ka edhe krime, sepse krimet shum thjesht mund te percaktoheshin si menyre sjelljeje qe shkel ligjin. Ndeshkimi eshte menyre e sjelljes ndaj kryesit te vepres penale me ane te sanksionit.

62. Gruaja dhe te drejtat e njeriut: te drejtate gruas jane te
drejta te nejriut, jane te drejta te gruas sepse kjo ka te drejte thjesht pet te qene qenie njerzore. Parimi kryesor mbi te drejtat e njeriut kerkon qe grat te kene liri dhe barazi te plote ne te gjitha aspektet e jetes kurse shteti dhe individet te trajtojne grat me dinjitet e sinqeritet paa mar parasysh racen fen dhe kulturen.Per te drejtat e njeriut u miratuan disa deklarata: Deklarata univerzale mbi te drejtat e njeriut me 1948 ne asamblen e kombeve te bashkuara; Konventa mbi zhdukjen e te gjitha formave te diskriminimit ndaj grave me 1974. Mbi 100 shtete antare te Kb e kan nenshkruar konventen e gruas

63. Klasefikimi I raporteve shoqerore - Klasefikimi horizontal I raporteve shoqerore behet ne dy drejtime te ndysheme ne menyre te drejtperdrejt qe nenkupton raportet shoqerore spontane dhe ne menyren e organizuar qe reflektohet ne raportet shoqerore.

64. Anketa - eshte metode me rendesi, eshte teknike hulumtuse qe ndihmon ne mbledhjen e shenimeve dhe hulumtimin e qeshtjeve te ndyshme. Anketa ka mundesine e anonimitetit me q.rast u ofron mundesi respodenteve qe te jene sa me te sakte dhe sa me real me rastin e pergjigjes. Anketa qe te kete sukses dhe te ofroj rezultate me te medha i nevoiten disa parakushte: respodentet te kene shkalle te konsideushme te arsimit, qe hartuesei te jete sa me i kjart ne pytje, nocionet e perdorura mos te kene permbajte dykuptimeshme por te jene te percaktuara dhe te definuara mire.

65. Eksperimenti ne soc juridike- Te eksperimenti dukuria
duhet te krijohet artificialisht sipas deshires te hulumtuesit.
Eksperimenti nuk eshte treguar aq i sukseshe sepse krijon
kushte artificiale per hulumtimin e qeshtjeve shoqerore me
qrast rezultatet e hulumtimit nuk jane te sakte ngase reagimet nuk jane normale.

66. Te verejturit- ka shtrirje me te gjere dhe aplikim me
efikas ne hulumtimin, analizen dhe studimin e fenomeneve
shoqerore. Edhe me te verjeturit rezultatet qe arrihen nuk
jane te perhershme sepse fenomenet ndyshojne. Ekzistojne
forma te tjera te eksperimentit si ai laboratorik i cili me teper
perdoret ne shkencat natyrore.

67. Anketa monografike ose kualitative
Anketa eshte njera nder teknikat ndihmese hulumtuese e cila
ze vend me rendesi ne hulumtimin e fenomeneve shoqerore.
Metoda monografike e cila ne natyre eshte e mbeshtetur ne
hulumtimin e natyres se nje qeshtje te caktuar p.sh ne kuader
te problemeve juridike mirret me nje qeshtje te caktuar me te
drejten familjare. Kesaj metode ju kan rritur pikat e veshtrimit dhe hapsiren te cilen e veshtron kjo metode eshte e llojllojshme sepse perkah familjen, e veren punetore, fabrikat, fshatra, qytetet,nje mes i cili eshte me pak homogjen

68. Emancipimi i femres- Shkalla e emancipimit te nje shoqerie njerzore matet me shkallen e emancipimit te femres pse thene qarte shoqeria eshte e emancipuar aq sa femna eshte e emancipuar ne shoqeri. Pengesat nga natyra e femres jane se ajo kryen funksinin biologjik te lindjes, lind femije ndersa pernga natyra kryen edhe punet e shtepis . Keto jane pengesa te cilat veshtirsojne mundesine e emancipimit te femres edhe ne punet tjera shoqerore.

69.Grupet e konfliktit dhe bashkimit – Grupet e perqarjes kane
qellim luftarak , ndersa grupet e bashkmit kan qellim paqsor. Ne shoqerit arkaike te vjetra sipas gjinise dhe sipas moshes dhe grupet e familjeve iu kundervihen prinderve. Keto jane grupet e konfliktit. Ndersa farefisi, familja bashkohore qe mendohet neqiftin bashkohor jane grupe te bashkimit, te cilat mund tisherbejne nje intersei te veqant: Fabrikat, shteti etj